Witamina K : Centrum Informacji o Witaminach

rozwój

dzieci

znaczenie witamin...

kliknij
sport

i fitness

witaminyw sporcie

kliknij
Zdrowa

żywność

najlepszeźródławitamin...

kliknij

Witamina K

warzywa Pojęcie witamina K odnosi się do grupy związków, pochodnych naftochinonu. Do witamin K należą dwie rozpuszczalne w tłuszczach naturalne substancje: witamina K1 (fitomenadion, filochinon) i witamina K2 (menachinon, farnochinon). Otrzymuje się też szereg synestetycznych pochodnych tej witaminy od K3 do K7, z których najczęściej wymieniana jest witamina K3 (menadion). Cząsteczki syntetyczne mogą być rozpuszczalne w tłuszczach lub wodzie. U roślin wyższych występuje głównie witamina K1, w których bierze udział w procesie fotosyntezy. Znajduje się ona w dużych ilościach w zielonych częściach roślin takich jak pokrzywa, szpinak, lucerna, kwiat kalafiora, brukselka, kapusta włoska. Witamina K2 produkowana jest przez bakterie i w znaczących ilościach znajduje się tylko mięsie, wątrobie, żółtkach jaj kurzych oraz niektórych produktach powstałych na drodze fermentacji, np. sery. Produktem spożywczym zawierającym najwięcej tej witaminy jest japońskie natto, tradycyjna potrawa sporządzana ze sfermentowanych ziaren soi. U dorosłych witamina K2 produkowana jest przez bakterie bytujące w jelicie grubym, co zaspokaja większą część zapotrzebowania organizmu dorosłego człowieka. Witamina K słabo przenika przez barierę łożyskową i do mleka kobiecego, z tego względu niezbędne jest uzupełnianie tej witaminy u noworodków i niemowląt. Syntetyczna witamina K3 konwertowana jest w organizmie do formy czynnej biologicznie, a witamina K4 rozpuszcza się w wodzie i podawana jest pacjentom z zaburzeniami wchłaniania tłuszczy.

Niedobór witaminy K

Organizm ludzki przechowuje niewielkie ilości witaminy K, które wystarczają zaledwie na kilka dni. Dlatego objawy niedoboru witaminowego mogą pojawić się dość szybko w przypadku jej braku w diecie lub w zaburzeniach produkcji jelitowej np. po terapii antybiotykami. U kobiet poziom estrogenu we krwi może wpływać na poziom witaminy K niezależnie od jego obecności w diecie. Niedobór witaminy K pojawia się również w przypadku zaburzeń trawienia i wchłaniania oraz prowadzenia żywienia pozajelitowego. Często występuje u osób chorych na mukowiscydozę. Może pojawiać się w chorobach wątroby przebiegających z zaburzeniami wydzielania żółci.

Witamina K jest niezbędna do utrzymania prawidłowych procesów krzepnięcia. Odpowiada za procesy syntezy osoczowych czynników krzepnięcia II, VII, IX i X w wątrobie. Dlatego niedobór witaminy K skutkuje zmniejszeniem stężenia protrombiny w osoczu, wydłużeniem czasu krzepnięcia i zwiększeniem ryzyka krwawienia.

Witamina K u niemowląt

Zbyt mała podaż witaminy K występuje u niemowląt do ukończenia 1 roku życia dlatego, że jej ilość w pokarmie naturalnym jest niewystarczająca. Ponadto noworodki posiadają małe zapasy tej witaminy, ponieważ witamina K tylko w niewielkim stopniu przenika przez łożysko, po porodzie natomiast mleko matki zawiera jej zbyt mało. U niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym produkcja witaminy K przez bakterie jelitowe rozpoczyna się dopiero po ukończeniu 2 tygodnia życia. Natomiast niemowlęta karmione naturalnie posiadają inną florę bakteryjną (tzw. bifidobakterie), która praktycznie nie produkuje witaminy K. Z tego względu niezbędne jest uzupełnianie tej witamina do momentu odpowiedniego urozmaicenia diety. Podawanie witaminy K u niemowląt zapobiega występowaniu krwawień z różnych narządów, które określane są jako choroba krwotoczna noworodków.

Witamina K - znaczenie dla zdrowia

Z ostatnich badań wynika, że witamina K pełni istotną rolę w absorpcji wapnia przez kości. Bierze udział w przemianach białka osteokalcyny, które odpowiada za mineralną dojrzałość kości. Subkliniczny niedobór witaminy K, który nie daje zaburzeń krzepnięcia jest czynnikiem rozwoju osteoporozy. Z wiekiem dochodzi to utraty gęstości kości i osłabienia kośćca. U starszych kobiet przyjmujących pokarmy ubogie w witaminę K znacznie częściej dochodzi do złamania szyjki kości udowej oraz kompresyjnego złamania kręgów. Ponadto osteokalcyna wpływa na zmniejszenie insulinooporności poprzez ekspresję genów insuliny. Prawidłowe stężenia witaminy K zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 oraz może wpływać na złagodzenie jej przebiegu. Ponadto witamina K2 poprawia jakość tkanki kostnej u pacjentów z cukrzycą, co jest szczególnie istotne dla diabetyków predystynowanych do złamań.

Zalecane dzienne spożycie (RDA) witaminy K

Zalecane dzienne spożycie (RDA) witaminy K wynosi 75 µg. Leczniczo podaje się zwykle 10 mg dziennie. U noworodków dawkowanie profilaktyczne jest inne. Początkowo podaje się dużą jednorazową dawkę 0,5-1 mg, a następnie kontynuuje 25µg dziennie. Dawki te mogą być modyfikowane w zależności od zapotrzebowania organizmu.

Leczniczo witaminę K podaje się w zaburzeniach krzepnięcia. W czasie przyjmowania większych jej dawek należy kontrolować parametry krzepnięcia, a dawka ustalana jest na podstawie czasu protrombinowego, tj. czasu potrzebnego na powstanie skrzepu. Należy unikać jej stosowania u pacjentów pozostających na leczeniu przeciwzakrzepowym.

Wysokie dawki witaminy K mogą wydłużyć czas krzepnięcia i zwiększyć ryzyko krwawienia. Jeśli ktoś leczy preparatami przeciwkrzepliwymi powinien ograniczyć przyjmowanie produktów spożywczych bogatych w witaminę K, gdyż może ona obniżać skuteczność leków przeciwkrzepliwych. U noworodków podanie zbyt dużej ilości witaminy może wywołać hiperbilirubinemię.

Bibliografia

Beulens JW, van der A DL, Grobbee DE, Sluijs I, Spijkerman AM, van der Schouw YT. Dietary Phylloquinone and Menaquinones Intakes and Risk of Type 2 Diabetes. Diabetes Care 33:1699–1705, 2010.
Lutomski J. Ziołolecznictwo. Tradycja i przyszłość. Tower Press. Gdańsk 2003.
Pharmindex Brevier. UBM Medica. Warszawa 2011.
Pierwsze dla lata życia dziecka – przewodnik dla rodziców. Red. A. Chybicka, A. Dobrzańska, J. Szczapa, J. Wysocki. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2010.
Stevenson M, Lloyd-Jones M. Papaioannou D. Vitamin K to prevent fractures in older women: systematic review and economic evaluation. Health Technol Assess. 2009;13:1-134.

Ludomir

Od 2-ch miesiecy nabawilem sie (74l.) napadowego migotania serca, jestem juz po 2-ch kardiowersjach, nic nie pomaga, jednym z lekarstw jest Acenocumarol, srodek przeciwkrzepliwy, czy ktos wie co ja powinienem jesc, zeby nie bylo witaminy K, a jednoczesnie artykuly spozywcze, ktore ja posiadaja (bo jak czytam jest potrzebna!), jest to absolutne "pomieszanie z poplataniem"!!!
Pozdrawiam
Ludomir

12 lat temu

Odpowiedz