Warning: strtotime() [function.strtotime]: It is not safe to rely on the system's timezone settings. You are *required* to use the date.timezone setting or the date_default_timezone_set() function. In case you used any of those methods and you are still getting this warning, you most likely misspelled the timezone identifier. We selected 'Europe/Berlin' for 'CEST/2.0/DST' instead in /home/platne/c10/public_html/witamina.info.pl/komentarze/include/commax.class.php on line 492
Warning: strtotime() [function.strtotime]: It is not safe to rely on the system's timezone settings. You are *required* to use the date.timezone setting or the date_default_timezone_set() function. In case you used any of those methods and you are still getting this warning, you most likely misspelled the timezone identifier. We selected 'Europe/Berlin' for 'CEST/2.0/DST' instead in /home/platne/c10/public_html/witamina.info.pl/komentarze/include/commax.class.php on line 493
Warning: date() [function.date]: It is not safe to rely on the system's timezone settings. You are *required* to use the date.timezone setting or the date_default_timezone_set() function. In case you used any of those methods and you are still getting this warning, you most likely misspelled the timezone identifier. We selected 'Europe/Berlin' for 'CEST/2.0/DST' instead in /home/platne/c10/public_html/witamina.info.pl/komentarze/include/commax.class.php on line 582 Witamina D : Centrum Informacji o Witaminach
Witamina D jest witaminą tylko wtedy, gdy skóra człowieka nie jest pod wpływem działania promieni słonecznych. Nazwa ta obejmuje grupę związków steroidowych o bardzo podobnej budowie. Największe znaczenie mają witamina D2 (ergokalcyferol) i witamina D3 (cholekalcyferol). Sama witamina D nie ma działania metabolicznego. Aktywność biologiczną wykazuje dopiero po przekształceniu w kalcytriol (1,25-dihydroksycholekalcyferol). Po podaniu doustnym efekt terapeutyczny występuje dopiero po 10 godzinach. Aktywna postać witaminy D3 powstaje również w skórze pod wpływem promieni UV.
Witaminę D odkryto w 1922 r. Następnie dowiedziono, że może być syntetyzowana ze steroli poprzez naświetlanie światłem ultrafioletowym. To zapewniło łatwy i tani dostęp do jej syntezy i w praktyce spowodowało wyeliminowanie krzywicy powstającej z powodu niedoboru tej witaminy. Obecnie przypadki krzywicy spotyka się niezmiernie rzadko, ponieważ witaminę D dodaje się do mleka i innych składników pożywienia niemowląt i dzieci. Mimo to w ogólnej populacji niewielki niedobór witaminy D jest dość powszechny. Z badań wynika, że zalecane dzienne spożycie (RDA) witaminy D w wysokości 5 µg nie pokrywa jej zapotrzebowania. Jej niedobór jest szczególnie częsty w przypadku niedostatecznej ekspozycji na światło, tj. w porze zimowej od października do kwietnia oraz u osób starszych, u których dochodzi do obniżenia skórnej syntezy tej witaminy. Szacuje się, że niedobór witaminy D u osób po 65 roku życia dotyczy kilkunastu procent populacji.
Źródła witaminy D
Zapotrzebowanie człowieka na witaminę D pokrywane jest w 80% z syntezy skórnej. Pozostałe 20% tej witaminy dostarczane jest z produktów zwierzęcych takich jak jaja, ryby, wątroba, produkty mleczne. Witamina D2 występuje w pokarmach roślinnych i w grzybach. Siła działania witaminy D2 jest mniejsza o 30% w porównaniu z witaminą D3.
Witamina D - znaczenie dla zdrowia
Witamina D ma wszechstronne działanie. Wiąże się z receptorem witaminy D i działa jako czynniki transkrypcyjny, czyli oddziałuje na ponad 200 genów odpowiedzialnych za m.in. syntezę reniny i insuliny, uwalnianie substancji biorących udział w procesach immunologicznych, działanie mięśni gładkich i komórek mięśnia sercowego. Udowodniono, że niedobór witaminy D jest czynnikiem ryzyka zawału serca, udaru mózgu, nadciśnienia, miażdżycy, cukrzycy i zespołu metabolicznego. Ponadto witamina D pełni ogromną rolę podczas wzrostu organizmu. Odpowiada za mobilizację wapnia i fosforu z kości oraz stymuluje transport wapnia przez śluzówkę jelita. Podawana jest dzieciom profilaktycznie w celu zapobiegania krzywicy.
Objawy niedoboru witaminy D
Niedobór witaminy D może mieć różne podłoże. W okresie zimowym następuje spadek jej syntezy w skórze z powodu małego nasłonecznienia, a w lecie z powodu stosowania filtrów przeciwsłonecznych. Obecna dieta miejska jest niekorzystna i ogranicza podaż witaminy D. Zwiększenie ilości nasyconych kwasów tłuszczowych, zmniejszenie konsumpcji ryb, żywność typu fast food sprzyjają niedoborom witaminowym. U osób otyłych witamina D gromadzi się w tkance tłuszczowej, gdyż jest rozpuszczalna w tłuszczach i to sprzyja obniżeniu jej stężenia w surowicy. Zespoły złego wchłaniania, marskość wątroby, choroby nerek lub terapia lekami przeciwdrgawkowymi również sprzyjają deficytowi witaminy D w organizmie.
Niedobór witaminy D jest najbardziej groźny u dzieci, u których może dojść do rozwoju krzywicy. Objawia się zaburzeniami w układzie kostnym oraz zaburzeniami rozwoju. U małych dzieci widoczne są opóźnienie zarastania ciemiączek, rozmiękanie kości potylicznych, pogrubienie nasad kości długich, zniekształcenie klatki piersiowej oraz drażliwość, nadmierne pocenie się, utrata apetytu i napady drgawek wywołane zmniejszonym poziomem wapnia we krwi. W okresie późniejszym dochodzi do znacznego zniekształcenia kośćca. Powstają skrzywienia kręgosłupa, płaskostopie, koślawość lub szpotawość kolan. W krajach rozwiniętych tak nasilone objawy nie zdarzają się.
Suplementacja witaminy D
Witamina D jest rozpuszczalna w tłuszczach i podawana w formie oleju dozowanego w kroplach. Jednostką międzynarodową (IU) witaminy D jest 0,025 µg czystego kalcyferolu. Dla porównania u osób o jasnej karnacji 1 dawka rumieniowa (MED, dawka wywołująca minimalny rumień skóry), prowadzi do 10-krotnego wzrostu witaminy D3 w surowicy na skutek uwolnienia około 30 µg D3 z 1 m2 powierzchni ciała w ciągu 24 h. Stężenie witaminy D3 w skórze wraca do normy dopiero po kilku dniach od ekspozycji.
Optymalne warunki ekspozycji skóry na promieniowanie UV w Polsce występują od maja do września. Czas przebywania na słońcu konieczny do dostatecznej syntezy witaminy D wynosi 20 minut dziennie (bez stosowania filtrów ochronnych); wystarczająca jest ekspozycja twarzy, rąk i przedramion (tj. 15% powierzchni ciała). Alternatywnym sposobem wykorzystania syntezy skórnej może być naświetlanie lampą UVB (1 dawka rumieniowa 2-3 razy w tygodniu). W praktyce witamina D podawana jest profilaktycznie wszystkim dzieciom w okresie zimowym – dawkę uzależnia się od zaleceń producentów preparatów witaminowych.
Zbyt wysokie dawki witaminy D działają toksycznie wywołując stan hiperkalcemii (podwyższony poziom wapnia we krwi), odkładanie się wapnia w tkankach miękkich, tworzenie się kamieni nerkowych i żółciowych. Mniej swoiste objawy obejmują osłabienie, obniżenie nastroju, utratę apetytu, nudności, zaparcia, kolkę jelitową, bóle mięśni i stawów. Następuje pogorszenie czynności nerek i wątroby. Ostre zatrucie witaminą D prowadzi do zaburzeń elektrolitowych, hipokalcemii wywołującej zaburzenia rytmu serca oraz zaburzenia świadomości, co razem w konsekwencji może prowadzić do śmierci.
Bibliografia
Frankiewicz T. Suplementacja witaminy D – czy tylko osteoprotekcja? Przegląd Menopauzalny 2011; 4: 328–333.
Pharmindex Brevier. UBM Medica. Warszawa 2011.
Marcinowska-Suchowierska E, Walicka M, Tałałaj M, Horst-Sikorska W, Ignaszak-Szczepaniak M, Sewerynek W. Suplementacja witaminy D u ludzi dorosłych – wytyczne. Postępy Nauk Medycznych 2010;2:160-166.
Julita
słyszałam, ze coraz wiecej dzieci maja zdiagnowowana krzywicę, to jest tak jak się na wszystko ręka macha. Podaję swojemu maluchowi Vita D bo nie sądzę żeby dostawało odpowiednią ilość tej witaminy, nie z tym okresie.
